Chełmża Urząd Miasta

Chełmża posiada liczne walory turystyczne, zarówno jako miasto z ponad 750 letnią tradycją, jak i pod względem położenia geograficznego.

Miasto najlepiej zwiedzać jest pieszo, bowiem wszędzie dotrze się stosunkowo szybko. Idąc w stronę plaży, wśród licznych drzew i krzewów podziwiać będziemy piękny średniowieczny szczyt katedry oraz efektowną panoramę miasta. W gorące dni kuszą ogródki z lodami i napojami chłodzącymi. Możemy turystom zapewnić ciszę i spokój, prawdziwy wypoczynek na łonie natury. To właśnie w Chełmży turyści odnajdą miejsca, które warto odwiedzić, a w przyszłości związać się z nimi na stałe.

Atrakcje turystyczne

   Chełmża jest ważnym ośrodkiem turystycznym powiatu toruńskiego, na terenie ziemi chełmińskiej . Ze względu na korzystne – obronne położenie, od prawieków objęta była osadnictwem. Pierwsze jego ślady sięgają ostatniego okresu starszej epoki kamienia (poleolit schyłkowy) . Znacznie później, bo około 4500 lat p.n.e. na ziemię chełmińską przybyli pierwsi rolnicy-była to ludność kultury ceramiki wstęgowej rytej, której osadę odkryto na terenie Chełmży. Na terenie miasta znajduje się wiele zabytków. Do najważniejszych z nich możemy zaliczyć:

Do unikatowych zabytków znajdujących się w konkatedrze należą:

• ołtarz główny wczesnobarokowy Giovanniego Gisleniego, ufundowany przez biskupa Andrzeja Leszczyńskiego około około 1650 roku.,
• ołtarz św. Walentego z XVIII wieku.,
• ołtarz drewniany, ufundowany przez bractwo szewskie w 1790 r.,
• ołtarz Św. Krzyża Giovanniego Cocchiego ufundowany przez Andrzeja Stanisława Załuskiego w 1744 r.,
• ołtarz barokowy Bł. Juty z około 1739r.,
• gotyckie kamienne siedziska z XIII wieku; późnorenesansowa ambona z 1604 r.; rokokowa chrzcielnica z połowy XV wieku; fragmenty płyty nagrobnej pochowanego w konkatedrze w 1311 r. wielkiego mistrza Zygfryda von Feuchtwangen.

Ponadto w Konkatedrze znajdują się wizerunki świętych, którzy wywodzili się z Chełmży, z których jesteśmy dumni:

• ołtarz barokowy Bł. Juty z około 1739 r.

Błogosławiona Juta urodziła się około 1220 r. w Turyngii. Jej rodzinnym miastem było Sangerhausen, należące obecnie do diecezji Magdeburg. Jej sanktuarium znajduje się w Bielczynach (ok. 3 km od Chełmży). Wsławiła się niesieniem pomocy dla chorych, biednych i opuszczonych, co przy wielkiej wierze i cudach, na które było wielu świadków przydało jej opinię świętej. W efekcie tego została beatyfikowana.

• Epitafium oraz obraz błogosławionego księdza Stefana Wincenta Frelichowskiego.

Błogosławiony ks. S.W. Frelichowski urodził się i mieszkał do 1931 r. w Chełmży przy ul. Chełmińskiej 5 . Zmarł w opinii świętości w 1945 r. w obozie koncentracyjnym w Dachau, gdzie niósł heroiczną pomoc potrzebującym i chorym. Ogłoszony błogosławionym 7 czerwca 1999 r. przez papieża Jana Pawła II podczas uroczystości w Toruniu.

Cmentarz katolicki z pierwszej połowy XIX w.

   Znajdują się tutaj dwie kaplice. Pierwsza z nich, neoklasycystyczna z około 1860 r. należąca do rodziny Kalksteinów z Pluskowęs. Druga to neobarokowa kaplica rodowa z 1879 roku rodziny Zawiszów Czarnych z Warszewic. W jej krypcie spoczywa m.in. Alfred Zawisza - oficer i uczestnik powstania listopadowego.

Stare kamienice w Chełmży.

   Stanowią stare, prywatne budownictwo w Chełmży. Najbardziej okazałe owe kamieniczki są oczywiście w centrum miasta, na rynku. Jak wynika to z analizy dokumentów i planów to najpierw powstawały małe domki, parterowe i jednopiętrowe. Potem łączono działki i w miejsce dwóch lub trzech małych domków powstawał jeden większy dom, dwupiętrowy najczęściej. Poniżej wymienione są tylko niektóre kamienice, ich historia, inwestorzy i wykonawcy:

• przebudową objęty został okazały, sąsiadujący z dzisiejszą Powiatową i Miejską Biblioteką Publiczną (obecnie Rynek 5), dom Johanna Wernera zbudowany przed 1901 r.

Dla jego właściciela Max Welde wykonał zupełnie nowy projekt eklektycznej kamienicy, który zrealizowano w 1909 roku.

• po prawej stronie, od zachodu, u wlotu ul. Kopernika, z Biblioteką sąsiaduje dom proj. Ericha Jerusalema z Torunia, który wzniesiono na działce budowlanej po zburzeniu dwóch parterowych, stojących tu wcześniej budynków. Zleceniodawcą tego przedsięwzięcia był mistrz dekarski August Hubert.
• po przeciwległej stronie Rynku, pod numerem 15, w 1901 roku B. Ulmer na zlecenie kupca A. Laube wybudował wysoką, równie imponującą jak na Chełmżę, eklektyczną kamienicę, zdobioną pięknym detalem na fasadzie, której parter został przeznaczony na sklepy.
• w tym samym roku, tj. 1901 powstała też sąsiednia kamienica Adolfa Botta (dawny nr 14) projektu M. Stockburgera, w której w 1936 roku urządzono "Drukarnię Handlową" Karola Kircha.
• budynek, pod obecnym numerem Rynek 6 (właścicielem w 1907 był p. Krämer), ze wzniesionym na zapleczu warsztatem szklarskim p. Zielińskiego, został jedynie zmodernizowany.
• należy też wspomnieć o pięknej, eklektycznej kamienicy R. Leibrandta, zdobionej fachwerkiem, jaką zbudowano w 1907 roku na wolnej parceli, na skrzyżowaniu dzisiejszej ul. Dworcowej i gen. Sikorskiego, i eklektycznej kamienicy stolarza Napiórkowskiego, utrzymanego w tym samym stylu domu Emila Lindemana przy wlocie ul. Chełmińskiej czy kamienicy zduna Antoniego Wojdy stojącej na skrzyżowaniu ulic Paderewskiego i gen. Sikorskiego