Chełmża Urząd Miasta

Władysław Karol Wyszkowski (1885–1937)

Doktor prawa, sędzia, notariusz, adwokat, przewodniczący Rady Miejskiej Chełmży, wiceburmistrz, działacz społeczny i polityczny.

Urodził się 26 czerwca 1885 r. w Tarnowie. Władysław Wyszkowski w latach 1897–1905 uczęszczał do cieszącego się wówczas dużym prestiżem Gimnazjum św. Jacka w Krakowie. Maturę zdał w 1905 r. W tym samym roku podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Absolutorium uzyskał 6 maja 1913 r., a stopień doktora prawa przyznano mu 28 kwietnia 1916 r.

Władysław Wyszkowski podczas pobytu w Krakowie był też sekretarzem Koła VI Towarzystwa Szkoły Ludowej im. Juliusza Słowackiego. Żoną Władysława Wyszkowskiego była Maria Nałęcz Koczanowicz. Z tego małżeństwa urodziło się troje dzieci: Janina Maria (ur. 18 lutego 1917 r. w Krakowie), Mieczysław (ur. 9 grudnia 1918 r. w Nowym Sączu, zm. 1976 r.) – pilot odznaczony orderem Virtuti Militari, uczestnik bitwy o Anglię oraz członek Dywizjonu 303, natomiast imienia i daty urodzenia trzeciego dziecka niestety nie udało się ustalić.

Dr Władysław Wyszkowski, zanim przeprowadził się do Chełmży, był w roku 1920 sędzią śledczym we Włocławku. Sprawował tę funkcję twardą ręką. Zasłynął jako nieugięty przedstawiciel prawa i porządku, nieprzejednany w swych decyzjach. Władysław Wyszkowski w okresie, gdy pełnił obowiązki sędziego śledczego we Włocławku, przyczynił się do powstania – jako jeden z założycieli – Kooperatywy dla Urzędników, zaopatrującej ubogich urzędników w produkty żywnościowe i odzież. W trakcie ataku bolszewickiego Władysław Wyszkowski przetrzymał oblężenie Włocławka „wśród gradu kul”, jak jest napisane w dokumentach archiwalnych. Chodzi o uderzenie na Włocławek w dniach 16–19 sierpnia 1920 r., które było jednym z epizodów wojny polsko-bolszewickiej.

Krótko po tych wydarzeniach przeniesiono go do Golubia nad Drwęcą, gdzie pracował na stanowisku sędziego powiatowego. W Golubiu został zapamiętany jako czynny działacz licznych towarzystw, szczególnie tamtejszego „Sokoła”. Odznaczał się również intensywną działalnością społeczną. Był organizatorem wielu akcji o charakterze patriotycznym.

5 listopada 1921 r. dr Władysław Wyszkowski objął stanowisko kierownika Sądu Powiatowego w Chełmży. Piastował je do 1924 r., kiedy to na własną prośbę zrezygnował z tej funkcji i przeszedł do adwokatury. Podczas pracy w chełmżyńskim sądzie pełnił również funkcję sędziego. W 1925 r. jako wiceprezes Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej wraz z jej innymi członkami organizował wiele imprez kulturalno-rozrywkowych, podczas których przeprowadzano kwesty na budowę polskiej floty powietrznej. Władysław Wyszkowski od
1 stycznia 1926 r. wykonywał mandat radnego, który uzyskał jako kandydat startujący z Listy Obywatelskiej. Również od 1926 r. brał czynny udział w życiu gospodarczym Chełmży.

W tym samym roku został wybrany na przewodniczącego Rady Miejskiej. Pełnił tę funkcję do stycznia 1927 r. Pod koniec lat 20. ubiegłego wieku na scenie politycznej ścierało się kilka frakcji. Do starć politycznych dochodziło głównie pomiędzy sanacją i endecją. Nie ominęły one również Chełmży. Stawką była władza w mieście. Po jednej stronie stanął dr Władysław Wyszkowski, czołowy przedstawiciel sanacji w mieście, po drugiej zaś Bronisław Kurzętkowski, burmistrz Chełmży, piastujący swój urząd od 1920 r., a ponadto członek Związku Ludowo-Narodowego. Dr Wyszkowski należał do chełmżyńskiego koła Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (BBWR). Pełnił w nim rolę męża zaufania.

W 1927 r. powołano Władysława Wyszkowskiego na stanowisko wiceburmistrza Chełmży.

Władysław Wyszkowski po objęciu stanowiska początkowo odpowiadał za sprawy rzeźni miejskiej, granic miasta Chełmży, upiększania miasta oraz sprawy sanitarne. Do urzędowania przekazano mu pokój nr 1 w Ratuszu Miejskim. Dodatkowo otrzymał nadzór nad sprawami sierot oraz nad sprawami wojskowo-kwaterunkowymi i wychowania zapobiegawczego. W okresie pracy w Radzie Miejskiej i na rzecz miasta był członkiem: Komisji Rewizji Kasy Miejskiej, Komisji Finansowej i Administracyjnej, Deputacji Obywatelskiej w sprawie ulokowania wojska oraz Komisji Regulaminowej. Był również członkiem Rady Nadzorczej Dokształcającej Szkoły Zawodowej w Chełmży. Na tym stanowisku zastąpił Wojciecha Kwiecińskiego.

Władysław Wyszkowski przez długie lata poza pełnieniem obowiązków zawodowych wspierał zarząd miasta również fachową wiedzą prawniczą. Prowadził na rzecz miasta sprawy procesowe, reprezentując Chełmżę przed sądami.

Oprócz angażowania się w życie polityczne oraz pracy zawodowej jako adwokat działał także w organizacjach społecznych, zajmował się również pomocą charytatywną. Był jednym z założycieli stacji opieki nad matką i dzieckiem, mającej na celu wychowanie w dobrych i higienicznych warunkach przyszłych pokoleń Polaków. W 1931 r. wraz z Bronisławem Kurzętkowskim, ks. Józefem Szydzikiem, naczelnikiem poczty Cieślą, radcą Czerwińskim, radnym Kazimierzem Krygerem, naczelnikiem sądu Kazimierzem Langerem, dr Jerzym Stęplewskim i sekretarzem policji Julianem Wiśniewskim założyli Komitet Parafialny „Niesienia Pomocy Bezrobotnym”. Komitet zajmował się wspieraniem osób dotkniętych bezrobociem. Jego działalność polegała głównie na niesieniu pomocy materialnej oraz działaniach zmierzających do poprawy sytuacji bezrobotnych w Chełmży. Mecenas Wyszkowski wchodził również w skład Powiatowego Komitetu Pomocy Bezrobotnym jako przewodniczący Komisji Rewizyjnej.

Władysław Wyszkowski był także członkiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i Towarzystwa Czytelni Ludowych oraz prezesem Koła Przyjaciół Związku Strzeleckiego „Strzelec”. Chętnie włączał się w uroczystości patriotyczne w Chełmży. Został uhonorowany m.in. Medalem Dziesięciolecia w związku z 10. rocznicą odzyskania niepodległości przez Polskę.

Dr Władysław Wyszkowski zmarł 6 maja 1937 r. Uroczystości pogrzebowe odbyły się trzy dni później. Jego ciało spoczęło na chełmżyńskim, tak zwanym starym cmentarzu.

Na nekrologu dr Władysława Wyszkowskiego napisano: „Straciliśmy jednego z najzacniejszych obywateli, który całą duszą poświęcał się bezinteresownie sprawom miasta. Służył w gminie gorliwie i niezmordowanie swymi cennymi radami do ostatniego tchu życia. Nazwisko Jego pozostanie zapisane złotymi literami w historii miasta”.

Opracowanie: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliana Prejsa w Chełmży