Chełmża Urząd Miasta

Wiktor Barwicki

Wiktor Barwicki (1896–1975) – weteran I wojny światowej, mistrz, wicemistrz Polski, i brązowy medalista mistrzostw Europy w wioślarstwie, burmistrz Chełmży, prezes Chełmżyńskiego Towarzystwa Wioślarzy, założyciel i pierwszy trener KKS „Warmia” Olsztyn.

Urodził się 22 grudnia 1896 r. w Toruniu. Tam spędził dzieciństwo i uczęszczał do szkół. Był synem Jana i Matyldy. Jego żoną była Małgorzata Barwicka. Zanim rozpoczął karierę sportową, walczył na froncie I wojny światowej. Świadczy o tym wyciąg z jego karty inwalidzkiej z 12 kwietnia 1935 r., w którym znajduje się informacja o ranach odniesionych podczas bitew: „Blizna nad prawym stawem kolanowym nieco wciągnięta i zrośnięta z podłożem po przestrzale oraz blizna pooperacyjna na wewnętrznej powierzchni prawego uda po usunięciu kuli. Stwierdzenie związku uszkodzenia zdrowia ze służbą wojskową”.

Początek jego kariery sportowej jest datowany na wczesne lata 20. poprzedniego stulecia, gdy jako młodzieniec rozpoczął treningi w Klubie Wioślarskim w Toruniu. Bardzo dobre warunki fizyczne oraz pracowitość na treningach dały wyniki. Barwicki startował w dwóch najbardziej prestiżowych dla wioślarstwa konkurencjach, czyli w skiffie oraz ósemce ze sternikiem, próbował sił również w czwórce i w dwójce podwójnej. Jego partnerem w dwójce był zazwyczaj Leon Spychał.

W dniach 8–9 lipca 1925 r. na torze regatowym w Łęgnowie podczas VI Regat Wszechpolskich czwórka w składzie: L. Spychał, Karol Błoch, Wiktor Barwicki, L. Gałczyński i sternik Telesfor Pułkowski wywalczyła pierwsze miejsce oraz nagrodę przechodnią „Dziennika Bydgoskiego”.

29 czerwca 1926 r. startował po raz pierwszy w skiffie w regatach międzyszkolnych i międzyklubowych w Bydgoszczy, w których zajął czołową lokatę. Jeszcze w tym samym roku, 8 sierpnia, na torze regatowym w Łęgnowie Barwicki brał udział w VII Regatach Ogólnopolskich, w których – jak pisała prasa – „startował kwiat wioślarstwa polskiego”. W tych zawodach płynął w biegu siódmym w kategorii czwórek klepkowych ze sternikiem zawodników młodszych w osadzie z Gałczyńskim, Wójcickim, Leonem Spychałem i sternikiem Telesforem Pułkowskim oraz w biegu dziewiątym w skiffie.

Po tych startach Wiktor Barwicki zakwalifikował się na Międzynarodowe Regaty w Brdyujściu połączone z VIII Regatami Wszechpolskimi zorganizowanymi w dniach 30 i 31 lipca 1927 r. przez Polski Związek Towarzystw Wioślarskich. W regatach startowały osady z Francji, Belgii, Czechosłowacji, Węgier oraz 22 towarzystwa z Polski, w tym reprezentacja Wolnego Miasta Gdańska. Podczas zawodów Wiktor Barwicki, reprezentujący KW Toruń, zdobył srebrny medal i tytuł wicemistrza Polski w dwóch konkurencjach, a mianowicie w skiffie, osiągając rezultat 6:33 i ulegając tylko mistrzowi Polski Włodzimierzowi Długoszewskiemu z AZS Kraków, oraz w dwójce podwójnej z Leonem Spychałem. W tym biegu lepsza od torunian okazała się osada Lisicki i Jastrzębski.

Te sukcesy zaowocowały powołaniem do kadry narodowej na mistrzostwa Europy we Włoszech, które odbywały się w dniach od 18 do 21 sierpnia 1927 r. w Como. Wiktor Barwicki wszedł do reprezentacyjnej ósemki ze sternikiem, która w mistrzostwach wywalczyła brązowy medal, pokonując dystans w czasie 6:57,0. Skład medalowej osady stanowili: Otto Gordziałkowski, Piotr Kurnicki, Józef Łaszewski, Henryk Niezabitowski, Józef Poczobut, Andrzej Sołtan, Marian Wodziański (AZS Warszawa), Wiktor Barwicki (KW Toruń) oraz sternik E. Czaplicki (AZS Warszawa). Część tej reprezentacyjnej osady już bez Barwickiego rok później zdobyła brązowy medal na igrzyskach olimpijskich w Amsterdamie.

8 lipca w 1928 r. Wiktor Barwicki został mistrzem Polski w skiffie podczas zawodów rozegranych w Bydgoszczy. Po tym zwycięstwie został okrzyknięty najlepszym wioślarzem międzywojennego Torunia.

W latach 30. toruńskie wioślarstwo znalazło się w kryzysie i co za tym idzie sportowcy nie odnosili już tak znaczących sukcesów. Wiktor Barwicki zakończył karierę sportową w wieku około 30 lat. W trakcie jej trwania odebrał wykształcenie w dziedzinie administracji i podjął pracę w Wydziale Powiatowym w Toruniu, a wkrótce awansował na kierownika sekretariatu. Podczas pełnienia tej funkcji był odpowiedzialny za III Wydział Powiatowy, a mianowicie za podatki powiatowe, podatek obrotowy od towarów, nabywanie nieruchomości i gruntu, podatek od przyrostu majątkowego oraz za psy, a także sprawy ziemskie i przewłaszczeń.

Oficjalnie na burmistrza Chełmży został wybrany 8 grudnia 1934 r. Tego dnia odbyło się w ratuszu oficjalne pożegnanie Bronisława Kurzętkowskiego, ustępującego burmistrza, i wprowadzenie na urząd Wiktora Barwickiego, który w drodze do objęcia stanowiska pokonał 30 kandydatów, a w ostatniej fazie postępowania kwalifikacyjnego okazał się lepszy od Jabłońskiego z Grudziądza stosunkiem głosów 15 do 9. Przed objęciem funkcji burmistrza Barwicki był także inspektorem samorządu powiatowego w Toruniu. Określano go już wówczas jako doświadczonego pracownika. Piastował także w 1936 r. funkcję radnego Rady Powiatowej Starostwa w Toruniu. Przejął po Bronisławie Kurzętkowskim prezesurę w Miejskiej Ochotniczej Straży Pożarnej w Chełmży. Był członkiem Komisji Rewizyjnej Pomorskiego Okręgu Wojewódzkiego Związku Straży Pożarnych RP.

Od roku 1936 do wybuchu II wojny światowej pełnił funkcję prezesa Chełmżyńskiego Towarzystwa Wioślarskiego. Był także założycielem Towarzystwa Ogrodów Działkowych w Chełmży, a w 1939 r. został jego honorowym członkiem.

W przeddzień wybuchu II wojny światowej Wiktor Barwicki wraz z Józefem Gierszewskim wygłosili płomienne, patriotyczne mowy nawołujące mieszkańców do stawienia oporu hitlerowcom. Jednak już 3 września burmistrz Barwicki opuścił miasto, oddając je w zarząd swego zastępcy Wiktora Leśniewicza, który został zamordowany w lasach Barbarki pod Toruniem już w 1939 r.

Opuszczenie miasta przez burmistrza Barwickiego może budzić pewne kontrowersje. Ten fakt z życiorysu Wiktora Barwickiego nie jest dokładnie zbadany, ale jedno jest pewne – gdyby nie opuścił miasta, zostałby rozstrzelany przez Niemców tak jak kilku członków Chełmżyńskiego Towarzystwa Wioślarskiego wraz z innymi chełmżanami.

Po II wojnie światowej aktywnie działał w Olsztynie, gdzie był jednym z założycieli sekcji wioślarskiej klubu „Warmia” Olsztyn, która startowała w Chełmży podczas regat jubileuszowych w 1958 r. Wiktor Barwicki był częstym gościem w Chełmży, zapraszano go na regaty i jubileusze ChTW, uczestniczył m.in. w obchodach 40-lecia wioślarstwa w 1968 r.

W 1956 r. zorganizował sekcję wioślarską w Kolejowym Klubie Sportowym „Warmia”. Wówczas była to jedna z dwóch takich sekcji działających w ówczesnym województwie olsztyńskim. „Sekcja wioślarska w Olsztynie zaczęła działać w maju 1956 r. Prawną podstawą do rozpoczęcia działalności był akt erekcyjny podpisany m.in. właśnie przez Wiktora Barwickiego. On też automatycznie został przewodniczącym sekcji. Doskonale znał ten sport i jak nikt inny potrafił poprowadzić zawodników do zwycięstw i sukcesów. Rozkwit wioślarstwa w Olsztynie w latach 50. i 60. zawdzięczamy w zasadzie niestrudzonemu zapałowi i ogromnej ambicji Wiktora Barwickiego – działacza sportowego i trenera w jednej osobie” – tak wspominali działalność Wiktora Barwickiego jego byli wychowankowie na łamach dodatku olsztyńskiego do „Gazety Wyborczej” w 2002 r.

Jeszcze w 1956 r. sportowcy z Olsztyna odnieśli pierwszy sukces. Podczas regat otwartych, zorganizowanych z okazji Dnia Kolejarza przez Kolejowy Klub Sportowy „Unia” w Tczewie, olsztyńska załoga w składzie: Włodzimierz Gadziński, Mieczysław Zięba i sternik Litwiczonek zdobyła I miejsce. Był to pierwszy start i pierwsze zwycięstwo olsztyńskiej sekcji.

„Organizując sekcję, Wiktor Barwicki postawił sobie za cel rozpropagowanie wioślarstwa i pozyskanie sympatyków dla tej dyscypliny – i trzeba przyznać, że cel ten osiągnął. Pomogła mu w tym z pewnością jego niesamowita osobowość i sportowe »zacięcie«, które zaszczepiał swoim uczniom. Duże poczucie humoru sprawiało, że miał doskonały kontakt z młodzieżą. Jego podopieczni do dziś pamiętają receptę trenera Barwickiego na zwycięstwo: »Zacisnąć zęby i za wszelką cenę dać z siebie wszystko«” – czytamy na łamach prasy olsztyńskiej.

Gdy Wiktor Barwicki zakładał sekcję wioślarską w Olsztynie, zaczynał od szkolenia jedynie 3 osób, ale jego upór i wytrwałość zaowocowały tym, że w 1962 r. na przystani trenowało już 60 zawodników.

Większość swojego czasu spędzał na przystani, a jego zaangażowanie, bezinteresowność i miłość do sportu udzielały się również zawodnikom. W roku 1966 Wiktor Barwicki, pierwszy trener i przewodniczący sekcji, postanowił odejść ze sportu. Za swoją pracę i osiągnięcia otrzymał odznakę „Zasłużonego Działacza Kultury Fizycznej”.

Oprócz sekcji w KKS „Warmia” Barwicki prowadził także sekcję wioślarską w Technikum Kolejarskim w Olsztynie i co roku na przystani „Warmii” organizował zawody wioślarskie dla uczniów techników: Kolejarskiego i Samochodowego.

Zmarł 21 marca 1975 r. w Olsztynie.

Opracowanie: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliana Prejsa w Chełmży.